Program Stowarzyszenia

„Kto lęka się idei, ten ostatecznie nie ma i o rzeczy pojęcia”
J. F. von Goethe

Powody utworzenia Stowarzyszenia
Studentom studiów prawniczych podawana jest najczęściej informacja, iż obok formalnych źródeł prawa istnieją materialne źródła prawa, stanowiące ogół przesłanek społecznych, gospodarczych i kulturowych, które wpływają na treść prawa. Problematyka ta nie jest dalej, w trakcie studiów, rozwijana jako zintegrowana treść nauczania. Także w ramach nauk prawnych, problematyka materialnych źródeł prawa podnoszona jest sporadycznie, na zasadzie swobodnych dywagacji pozbawionych podbudowy empirycznej, a wysiłki badawcze są nieuporządkowane i rozproszone pomiędzy różne kierunki poznawcze, jak teoria i filozofia prawa, dogmatyki poszczególnych gałęzi, socjologia prawa, itp. Tymczasem, czym jest prawo, jak nie zapisem treści reguł osiągania celów działania, stawianych sobie przez człowieka, istotę społeczną?

• Dlaczego nie badać systemu prawa jako części większej całości, jako części zasobu instytucji formalnych i nieformalnych, określających przebieg interakcji w ramach konkretnego systemu społeczno – gospodarczego?
• Dlaczego problemu materialnych źródeł prawa i jego funkcji nie badać w sposób zintegrowany, agregując wiedzę o regułach osiągania celów działania gromadzoną w ramach rożnych nauk społecznych, jak nauki ekonomiczne (zwłaszcza ekonomia instytucjonalna, ale i nauka zarządzania i organizacji), socjologia (zwłaszcza socjologia zmian społecznych), psychologia, politologia, itp.?
• Dlaczego nie podjąć trudu ustalenia charakteru powiązań pomiędzy głównymi kategoriami reguł sformalizowanych (zwłaszcza prawnie) i niesformalizowanych? Dlaczego nie spróbować określić, jaki jest wzajemny zasięg i – tłumiąca lub wzmacniająca – moc wzajemnego oddziaływania reguł, służących różnym celom działania określanym przez ludzi?
• Dlaczego nie spróbować wskazać i skatalogować wszystkich reguł działania, które traktowane są jako obowiązujące w konkretnym, istniejącym współcześnie, społeczeństwie?
• DLACZEGO USTALAĆ TYLKO TREŚĆ I MOC ODDZIAŁYWANIA REGUŁ SFORMALIZOWANYCH ZA POMOCĄ PRAWA, A NIE USTALAĆ TREŚCI I MOCY ODDZIAŁYWANIA WSZYSTKICH REGUŁ UZNAWANYCH, W KONKRETNYM SPOŁECZEŃSTWIE, ZA OBOWIĄZUJĄCE?

Na czym polegają problemy współczesnej nauki z badaniem systemu reguł uznawanych za obowiązujące, w danym społeczeństwie?

• Obecnie, nauka prawa „głównego nurtu” koncentruje się na badaniu treści komunikatu o stanie reguł działania (dokładnie: komunikatu o stanie reguł sformalizowanych), za pomocą metod logiczno – językowych. To nie to samo, co badanie stanu reguł działania. Odpowiada to badaniu stanu komunikatu o rzeczywistości, zamiast badania stanu rzeczywistości.
• Ekonomia „głównego nurtu” także nie bada stanu reguł działania, traktując je poniekąd na zasadzie warunków caeteris paribus (dotyczy to nawet kierunku ekonomicznej analizy prawa). Wysiłki czynione przez kierunek ekonomii instytucjonalnej nie znajdują właściwego wsparcia ze strony innych nauk społecznych, w szczególności prawnych.
• Socjologia koncentruje się na empirycznym poznawaniu przejawów interakcji, nie podejmuje próby dekodowania treści obowiązujących, w danej zbiorowości, reguł działania w oparciu o wieloaspektową analizę zachowań społecznych.
• Prakseologia, cybernetyka, teoria wyboru społecznego, teoria gier i inne, podobne kierunki badań naukowych koncentrują się na budowaniu modeli idealnych, nie zajmują się poznawaniem stanu reguł działania obowiązujących naprawdę, w konkretnym, istniejącym społeczeństwie.

JEDYNYM SŁOWEM: Nie istnieje nauka, która stawiałaby sobie za cel zagregowanie wiedzy o WSZYSTKICH – uznawanych, upowszechnianych i chronionych w konkretnej, istniejącej formacji społeczno – ekonomicznej regułach działania: zarówno sformalizowanych, jaki i niesformalizowanych, zarówno odnoszących się do obrotu gospodarczego, jak i nie odnoszących się do obrotu gospodarczego, itd.
Nie istnieje nauka, która stawiałaby sobie za cel usystematyzowanie wiedzy o AKTUALNYCH regułach przebiegu interakcji w REALNEJ zbiorowości.

Jak poznać system reguł działania w sposób kompletny?

1. Poprzez kojarzenie wiedzy, odnoszącej się do ustalania treści reguł działania, agregowanej w ramach różnych przedsięwzięć poznawczych (projekty interdyscyplinarne).
2. W szczególności, poprzez ustalanie:
   a)  rodzajów korzyści (materialnych i niematerialnych) płynących z upowszechnienia i ochrony, w danej zbiorowości, określonej reguły działania i rodzajów podmiotów, jakie odnoszą te korzyści,
   b)  rodzajów obciążeń (kosztów, dolegliwości – materialnych i niematerialnych) jakie wiążą się z upowszechnianiem i ochroną, w danej zbiorowości, określonej reguły działania i rodzajów podmiotów, jakie tymi kosztami są obciążone.
3. Poprzez ustalenie rodzajów zachowań nakierowanych na osiągnięcie celu działania (uzyskania korzyści lub uchylenia się od dolegliwości).

Czemu posłuży poznanie system reguł działania w sposób kompletny?

• Nauki społeczne – uzyskają narzędzie poznawcze integrujące przedsięwzięcia badawcze.
• Polityka legislacyjna i polityka gospodarcza – uzyskają silniejsze podstawy naukowe.
• Dogmatyczne dyscypliny nauk prawnych – zyskają poszerzenie i „urealnienie” rozważań o pochodzeniu i rzeczywistej treści różnego rodzaju metadyrektyw (jak „prawa podmiotowe”, „standardy konstytucyjne”, „zasady” danej gałęzi prawa, itp.)

Przedmiot działalności Stowarzyszenia
Stowarzyszenie skupia osoby, które chcą poznać reguły ładu aksjonormatywnego w całej złożoności zjawiska, których nie zadowala logiczno – językowa analiza przepisów prawa, ale interesują się przyczynami wprowadzania do obiegu społecznego określonych norm prawnych oraz ich następstwami społecznymi i gospodarczymi.

Cele działania Stowarzyszenia
Celami naukowymi stowarzyszenia jest ustalanie treści reguł działania, jakimi posługuje się człowiek we wszystkich aspektach swojej egzystencji i wzajemnych powiązań pomiędzy regułami agregowanymi w ramach różnych zbiorów informacji. Badania naukowe prowadzone przez członków stowarzyszenia opierają się na interdyscyplinarnym podejściu do ładu aksjonormatywnego, na łączeniu wiedzy z różnych dziedzin nauk społecznych: prawa, socjologii, ekonomii, psychologii, politologii.
Badania stowarzyszenia prowadzą do uporządkowania i modernizacji wiedzy na temat celów działania człowieka – jako istoty społecznej i sposobów realizacji tych celów, w szczególności na temat przesłanek i sposobów wywierania presji na przebieg postępowania legislacyjnego przez osoby indywidualne i grupy interesu.

Przyjęta metodologia badań >>

Profil naukowy członków Stowarzyszenia
Prawnicy, ekonomiści, socjologowie, psychologowie, politolodzy, historycy.

Efekty działalności naukowej Stowarzyszenia
Opracowania tworzone pod egidą stowarzyszenia są publikowane na łamach czasopisma „Przegląd Prawa Publicznego” i innych periodyków, w formie książkowej, a także uspołeczniane w mediach oraz prezentowane publicznym gremiom decyzyjnym.